Ο ελληνικός καφές του Eco. (27/2/2016)

Σχολιάκι 222
(Μετα πάσης ειλικρίνειας

Η απώλεια του σημαντικού Ιταλού διανοούμενου Umberto Eco δεν μπορεί να μας αφήσει αδιάφορους. Απεναντίας, οφείλουμε να τον μνημονεύουμε στο μέτρο που ο καθένας μπορεί να ασχολείται με τέτοιου βεληνεκούς σύγχρονους διανοητές και φιλοσόφους. Εγώ δηλώνω αδυναμία στο να «εισχωρήσω» λεπτομερώς στα πονήματά του, στις καταθέσεις ιδεών, προτροπών και ακατάπαυστων ανησυχιών, οι οποίες αφορούσαν στην εξέλιξη της κοινής ζωής μέσα στο διηνεκές του χρόνου, των χωρών της Ευρώπης μέσα από την ιστορία τους. Η γραφή του Eco ήταν σημείο κοινού ενδιαφέροντος και γι αυτό τον λόγο, τα γραπτά του μεταφράστηκαν σε κάθε χώρα, σε κάθε γλώσσα.
Ο θαυμασμός μου στο πρόσωπό του εκδηλώθηκε «έμπρακτα», πριν από δεκαπέντε περίπου χρόνια, όταν πήρα το πλοίο από τον Πειραιά για να πάω στην Σύρο ένα καλοκαίρι, δεν θυμάμαι τη χρονιά. Όπως συνηθίζεται λοιπόν, όταν ξεκίνησε το πλοίο, τρέξαμε όλοι στο μπαρ να πάρουμε κάποιον καφέ κι έτσι στήθηκα κι εγώ στην τεράστια ουρά. Μέσα σ’ αυτό το όρθιο πλήθος έπεσε το μάτι μου στον πίσω από εμένα, που στεκόταν κι αυτός υπομονετικά ώσπου να φτάσει η σειρά του. Σ’ αυτή την ουρά γινόταν (ως συνήθως) ένας μικρός χαμός με παρεξηγήσεις από τους συνήθεις πονηρούληδες, οι οποίοι δήθεν αμέριμνοι έκλεβαν «alla greca» τη σειρά από τα πλάγια. Μέσα σ’ αυτό το αλαλούμ ένιωσα πως αυτόν τον ψηλό εύσωμο άντρα με τα γυαλιά που στεκόταν πίσω μου, κάπου τον είχα ξαναδεί και τότε τον κοίταξα πιο προσεκτικά, διαπιστώνοντας πως ήταν ο Eco! Η ανακάλυψή μου με έβγαλε από την ελληνική πραγματικότητα της ουράς στα καλοκαιρινά πλοία και είπα στον εαυτό μου «είμαι μπροστά απ’ τον Eco!». Πήρα τη μεγάλη απόφαση και γύρισα αυθόρμητα προς εκείνον λέγοντας στα ιταλικά: «Παρακαλώ κε Καθηγητά, περάστε στη θέση μου». Ξαφνιάστηκε λέγοντάς μου: «Σας ευχαριστώ, αλλά δεν πειράζει. Είναι η περίπτωση για να ταλαιπωρηθούμε από λίγο όλοι». Συνέχισα λέγοντάς του: «Έχω τη διάθεση να ταλαιπωρηθείτε λιγότερο από μένα…». Ο Ιταλός χαμογέλασε και με ρώτησε αν αυτή η φασαρία συνηθίζεται στα πλοία. Του απάντησα καταφατικά και έδειξε να το διασκεδάζει. Εγώ επέμεινα για την παραχώρηση της θέσης μου, ώστε να αποδείξω τον θαυμασμό μου και του επανέλαβα: «Κε Eco σας θαυμάζω και είμαι ένας από τους χιλιάδες αναγνώστες των βιβλίων σας. Το να σας παραχωρήσω τη θέση μου είναι το λιγότερο που μπορώ να κάνω για σας. Θα πρέπει να δείξετε κατανόηση». Και πάλι χαμογέλασε λέγοντάς μου «Μέσα σ’ αυτή την κάψα του καλοκαιριού, αυτό είναι σταγόνα δροσιάς»… Του ζήτησα να κάνει ένα βήμα μπροστά και πήγα εγώ από πίσω. Η πρώτη φάση του σχεδίου μου πέτυχε. Η δεύτερη ήταν να κάνω νεύμα με το χέρι και το μάτι στον άνθρωπο του μπαρ για να χρεώσει σε μένα ό,τι πάρει ο μπροστινός μου κύριος. Όταν ο φιλόσοφος πήγε να πληρώσει τα δικά του, ο μπάρμαν του έδειξε εμένα και δεν του πήρε χρήματα. Ο Eco, με τον ελληνικό καφέ και μια τυρόπιτα, με πλησιάζει λέγοντάς μου: «Εδώ είναι Ελλάδα. Κατάλαβα…».
Ελάχιστα λεπτά αργότερα έμαθα ότι ερχόταν συχνά εδώ, τα καλοκαίρια. Είναι ένα στιγμιότυπο που ίσως να μη σημαίνει τίποτα. Η σύντομη στιχομυθία με έναν τόσο σημαντικό για πολλούς μέντορα, έχει να κάνει περισσότερο με τη στιγμή μιας οχλοβοής μέσα στην τρέλα των εκδρομέων τής καλοκαιρινής ραστώνης, μέσα στην ουρά του πλοίου, ανάμεσα σε βαλίτσες και λογής μπαγκάζια, εν μέσω αναστάτωσης. Η συνάντησή μου με τον εκλιπόντα πλέον συγγραφέα δεν κράτησε πάνω από δέκα λεπτά…
Όταν τελείωσε αυτός ο αμήχανος διάλογος, ένιωσα πως είχα χάσει την ευκαιρία της ζωής μου. Άρχισαν να μου έρχονται στο νου εκατοντάδες ερωτήσεις, απορίες, προβληματισμοί που θα ήθελα να συζητήσω μαζί του. Να ξεμπλέξω σωρεία μπερδεμένων σκέψεων που είχα (και διατηρώ ακόμα) στο κεφάλι μου. Έχασα την ευκαιρία να συνομιλήσω ουσιαστικά με έναν σοφό της εποχής μου, ώστε το ταξίδι μου να γινόταν γόνιμο και εποικοδομητικό. Θα μπορούσα να τον ψάξω στο πλοίο και να τον βρω ξανά, αλλά προτίμησα να τον αφήσω στην ησυχία του, να δει τη θάλασσα και να φτιάξει τα παιχνίδια της απίστευτης φαντασίας του, για τα καινούργια βιβλία του.
Εξ’ άλλου, το καλοκαίρι-λένε-ξεκουράζονται οι Σοφοί, οι μύστες, οι μέντορες και τα καλά πνεύματα…